Yunan dili Osmanlı imperiyasının rəsmi dili mövqeyində

«Hələ Səlcuqlar dövründən başlayaraq Anadolu şəhərlərində türklərlə rumların qarışıq bir halda yaşamaları, hər iki dilin bir-biri üzərində qarşılıqlı təsirlər göstərməsinə səbəbiyyət verdi. Bundan başqa, Səlcuqlar, xristian dövlətlərlə və məxsusən Bizans ilə xəbərləşmələrində rum dilini istifadə etməyə başladılar. Yaxın Şərqdə əsrlərdən bəri böyük bir imperial mənəvi nüfuzu icra edən Bizansın bu dövrlərdə rəsmi dili olan rumca, böyük bir diplomatiya dili mahiyyətini qazanmışdı; Bir çox rum təbəəyə və mərkəzi idarədə rum tərcüməçilərə malik olan Anadolu Səlcuq dövlətinin, xristian dövlətlərlə xəbərləşmələrində rum dilini diplomatik bir dil olaraq işlətməsi çox təbii idi. 13-cü yüz illikdə Anadolu Səlcuqlarının bağladıqları əhdnamələrdə rum dilini istifadə etdikləri haqqında tarixi bilgilərə malikik. Onlardan sonra, Qaraman hökmdarlarının, Anadolunun güney sahillərindəki bəzi türk bəylərinin, Qərbi Anadoluda Bizans ilə və qərb dövlətləri ilə münasibətlərdə olan türk əmirliklərinin bu ənənəyə əməl etdiklərini bilirik. 14-cü yüz illikdən başlayaraq, demək olar 16-cı yüz illiyin sonlarına qədər, Osmanlı padşahlarının da bu güclü ənənəyə əməl etdiklərini görürük. Hələ 1430-da sarayda Dzüraç adında türkcə, rumca və slovencəyə vaqif olan bir serb katibin vəzifəli olduğunu Dukas söylədiyi kimi, Kritovulos da Fatehin bir rum katibi olduğunu xəbər verir. 15-ci yüz illikdə Fatehin və II Bəyazidin rumca yazılmış fərmanları bu gün əldə mövcuddur; 16-cı yüz illikdən də, deyəsən ən son olaraq, II Səlimin, Kipr məsələsi münasibəti ilə Venesiya dojuna göndərmiş olduğu rumca bir fərmanın mətni əldə bulunmaqdadır.»

 

M. Fuad Köprülü, Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesseselerine Tesiri. — İstanbul: Ötüken Neşriyat, 1981, səh. 14-15.