“Əfəndi” haqqında

«”Əfəndi” sözünə gəldikdə, Bizansdan türklərə keçdiyi dəqiq olan və indiyədək xeylicə tədqiq edilən bu söz haqqında burada izahata girişəcək deyilik. Yalnız, bu sözün Anadolu türkcəsinə haçan keçdiyi indiyədək təsbit edilmədiyindən, bu xüsusda qısaca bilgi vermək istəyirik: Anadoluda 13-14-cü yüz illiklərdə istifadə olunduğu o dövr əsərlərindən anlaşılan “əfəndi” sözünü İbn Bəttutə yazdığı kimi, Əflaki mənqibəsində də yenə bu sözə rast gəlirik; bunlardakı işlənmə tərzi, sözün yunanca əslinə tamamilə uyğun gəlir. Mövlanənin qızı “Məlikə xatun” daha çox “Əfəndi – Poulo = Əfəndimizin qızı” ləqəbi ilə anılırdı; Kastamonu əmirinin qardaşına “əfəndi” ünvanı verilirdi. II Məhəmmədin Qalata əhalisinə vermiş olduğu məşhur yunanca fərmanda belə, Fatehin özü üçün “əfəndi” ünvanını istifadə etdiyini görürük. 15-ci yüz illiyin ikinci yarısından başlayaraq “əfəndi” sözünün münəvvər sinfə mənsub oxumuş adamlara verildiyini söyləyə bilərik.»

M. Fuad Köprülü, Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesseselerine Tesiri. — İstanbul: Ötüken Neşriyat, 1981, səh. 191-192.