Rusiyanın Qacar dövlətinin maliyyə sisteminə nəzarəti ələ keçirməsi

 

«1895-ci ildən, yolların inşası, sikkələrin kəsimi və s. üçün konsessiyalara borc olaraq qoyulan Rusiya dövlət sərmayələri İstiqraz Bankı vasitəsi ilə İrana axın edir. 19-cu əsrin son beş-altı ili İrandakı ingilis-rus iqtisadi rəqabətinin nəticələrinə həlledici təsir göstərdi. Bu illər ərzində Rusiya İran bazarının mənimsənilməsində ciddi uğurlara nail oldu, İranla ticarət həcmində İngiltərəni sürətlə yaxaladı və ölkənin quzey bazarlarında inhisarçı mövqe əldə etdi. Bu illər ərzində mütləqiyyət eyni zamanda İran hökumətini maliyyələşdirmək üçün müstəsna haqq qazandı və İstiqraz Bankı vasitəsi ilə İran maliyyəsinə nəzarət yaratdı.»

Ананьич Б. В., Учетно-ссудный банк Персии в 1894—1907 гг. // Труды Ленинградского отделения Института истории. Вып. 4. М.; Л., 1962. С. 274—314, səh. 278.